Κων/νος Καραμανλής - Η βιογραφία & οι λεπτομέρειες: Το νερωμένο ουΐσκι, η αγάπη του για το Γκολφ & το τάβλι

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν μιλούσε πολύ. Προτιμούσε να ακούει και να πράττει. Οι φίλοι του χαρακτήριζαν το ύφος του «δωρικό» και οι αντίπαλοί του τον αποκαλούσαν «ο μεγάλος σιωπηλός». Κι’ όμως, είναι ο πολιτικός που κατάφερε με τις καίριες ρήσεις του να εκφράσει όσο λίγοι το δράμα, το μεγαλείο, τον ψυχισμό αλλά και τον παραλογισμό της Ελλάδας.

Ο Μακεδόνας πολιτικός πέρασε από όλα τα αξιώματα, γράφοντας ιστορία στην πολιτική ζωή αυτού του τόπου. Ήταν αυτός, που έβαλε την Ελλάδα στην Ευρώπη και διετέλεσε τέσσερις φορείς Πρωθυπουργός της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας και δύο φορές Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Πέθανε μετά από σύντομη ασθένεια το 1998, σε ηλικία 91 ετών.

«Να είσαι στο Παρίσι το αργότερο στις εννέα», του είπε από το τηλέφωνο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το απόγευμα της 23ης Ιουλίου του 1974 - εκείνη την ώρα θα απογειωνόταν από το αεροδρόμιο Μπουρζέ το αεροπλάνο «Μυστέρ» -μια παραχώρηση του Ζισκάρ ντ’ Εστέν-, με το οποίο ο Ελληνας πολιτικός θα επέστρεφε στην Αθήνα την επομένη της πτώσης της δικτατορίας για να ορκιστεί πρωθυπουργός.

Όλα αυτά τα γράφει ο Άθως Δημουλάς στην Καθημερινή και περιγράφει την συζήτηση που είχε ο Τάκης Λαμπρίας με τον πολύ στενό του συνεργάτη Κωνσταντίνο Καραμανλη. Εκείνο το βράδυ ο Λαμπρίας απάντησε στον κ. Καραμανλή ότι αποκλείεται να προλάβει: είχε μπροστά του δύο ώρες για να φύγει από το σπίτι του στο Λονδίνο (όπου ζούσε επίσης ως αυτοεξόριστος κατά τη διάρκεια της Επταετίας), να πάει στο Χίθροου, να πετάξει μέχρι το Ορλί και από εκεί να μεταβεί οδικώς στο Μπουρζέ. «Κάνε ό,τι μπορείς», ήταν η απάντηση του Καραμανλή, «έλα στην Αθήνα με τα πόδια!». Ο Λαμπρίας έκανε πράγματι ό,τι μπορούσε και έπειτα από έναν απίθανο αγώνα δρόμου έφτασε στο Μπουρζέ ακριβώς στις εννέα. «Μπράβο», του είπε ο Καραμανλής, «είδες που τα κατάφερες;».

Ο Τάκης Λαμπρίας (1926 - 3 Μαρτίου 2001) ήταν Έλληνας δημοσιογράφος και πολιτικός. Επί 30 ολόκληρα χρόνια ήταν πολύ καλός φίλος του Καραμανλή και στενός του συνεργάτης. Μάλιστα έγραψε και δύο βιογραφικά βιβλία με όνομα («Στη σκιά ενός μεγάλου», 1989, και «Καραμανλής ο φίλος», 1998), τα οποία σήμερα επανακυκλοφορούν (εκδόσεις Ποταμός) ως μια ενοποιημένη έκδοση.Να σημειωθεί πως εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορες εφημερίδες, και ως συντάκτης στην Καθημερινή συνδέθηκε στενά με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, του οποίου υπήρξε και λογογράφος.

Ο Λαμπρίας γράφει στις βιογραφίες του σε πρώτο πρόσωπο, σχολιάζει, μετέχει στα γεγονότα. Ο σκοπός του, άλλωστε, προσδιορίζεται στον πρόλογό του: «Θέλησα να συνεισφέρω την προσωπική μου μαρτυρία σε μερικές από τις κρίσιμες στιγμές όπου πρωταγωνίστησε ο Καραμανλής [...] να διαφυλάξω από τη λήθη κάποια λεπτομερειακά επεισόδια, ακόμη και ευτράπελα, για τα οποία αδιαφορεί η σοβαρή έρευνα, αλλά εγώ τα κατέγραψα από επαγγελματική διαστροφή ή συλλεκτική μανία».

Προέκυψε ένα ανάγνωσμα με σχεδόν μυθιστορηματική ροή - όντας υποστηρικτής, φίλος και θαυμαστής του Καραμανλή, ο Λαμπρίας υπήρξε μεν υποκειμενικός, αλλά είχε και την οξυδέρκεια να αποφύγει να γράψει μια αγιογραφία.

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές του βιβλίου εντοπίζεται στο περιστατικό που συνέβη τα ξημερώματα της 12ης Αυγούστου του 1974. Ο Καραμανλής είχε μόλις επιστρέψει στην Ελλάδα και έμενε σε μια σουίτα της «Μεγάλης Βρεταννίας» - λίγα δωμάτια παραδίπλα κοιμόταν ο Λαμπρίας, ο οποίος ξύπνησε μέσα στη νύχτα από ένα τηλεφώνημα. «Ηταν ο Κίσινγκερ! Φυσικά, δεν ζητούσε εμένα, αλλά τον Καραμανλή, στον οποίο, όπως μου είπε, ήταν απόλυτη ανάγκη να μιλήσει». Το αινιγματικό τηλεφώνημα του Αμερικανού διπλωμάτη αφορούσε στη στάση που επιθυμούσαν οι ΗΠΑ να κρατήσει η Ελλάδα στη Διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό. «Μου έκανε έκκληση να μη διακόψουμε τις διαπραγματεύσεις στη Γενεύη. Πάση θυσία...» του εκμυστηρεύτηκε ο Καραμανλής.

Οι άνθρωποι του προέδρου

Η αυστηρότητα αυτή του χαρακτήρα και των τρόπων του Καραμανλή, όχι αντιπροσωπευτική μίας κοινωνίας με έντονα μεσογειακά χαρακτηριστικά, δεν τον εμπόδισε να διατηρήσει φιλικές σχέσεις με ευρύ κύκλο ανθρώπων, μεταξύ αυτών και αξιόλογους καλλιτέχνες και δημιουργούς, με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις τον Δημήτρη Χορν και τον Μάνο Χατζιδάκι.

Ο Λαμπρίας περιγράφει πολλές κρίσιμες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, όπως τις έζησε εκ των έσω: από την αποκατάσταση της δημοκρατίας μέχρι την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και από τις εσωτερικές «μάχες» με τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τις συζητήσεις για την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ, εκεί όπου η ελληνική πλευρά βρήκε απέναντί της τον Γερμανό καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ. Σε μια αντιπαράθεση που θυμίζει αρκετά το σήμερα, ο Καραμανλής είπε στον Σμιτ: «Πώς είναι δυνατόν, κύριε καγκελάριε, όταν η Γερμανία, που αιματοκύλισε δύο φορές την Ευρώπη, μετέχει σ’ αυτήν, να αποκλείεται η Ελλάς, που έδωσε στην Ευρώπη ακόμη και το όνομά της;». Η αρχική κόντρα των δύο ανδρών εξελίχθηκε σε αμοιβαία εκτίμηση και κατόπιν σε πολυετή φιλία. Mάλιστα, λίγα χρόνια αργότερα, ο Σμιτ πέρασε ένα βράδυ της Πρωτοχρονιάς καλεσμένος του Καραμανλή στο σπίτι του Δημήτρη και της Αννας Χορν.

Ο μεγάλος της πολιτικής άνδρας είχε δημιουργήσει πολύ καλές φιλικές σχέσεις και με άλλους ανθρώπους από τον χώρο της τέχνης. Ανάμεσα σε αυτούς ο Ελύτης, ο Μόραλης, καθώς και ο Αλέξης Μινωτής και ο Κάρολος Κουν. Μάλιστα με κάποιους από αυτούς συνήθιζε να συναντιέται τις Κυριακές και να παίζει γκολφ στην Γλυφάδα συζητώντας για θέατρο και πολιτική.

Παρά τον μεγάλο του φιλικό κύκλο ο Καραμανλής πολλές φορές απολάμβανε την μοναξιά του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν και τα λόγια που κάποτε είχε πει στον Λαμπρία. «Σκέφτομαι πολύ, βασανιστικά ίσως. Συχνά εκνευρίζομαι, γιατί θεωρώ ότι χάνω το χρόνο μου... Με γεμίζει, όμως, η σκέψη. Δεν νιώθω κενό. Και αυτός είναι ένας λόγος που μου πάει η μοναξιά. Δεν με τρομάζει να ζω με τον εαυτό μου...».

Δεν απέκτησε παιδιά και γενικά μπορεί να παρατηρηθεί ότι η ζωή του ήταν ολοκληρωτικά αφιερωμένη στην πολιτική, ενώ η κοινωνική του ζωή ήταν μάλλον περιορισμένη, δηλωτική μίας προδιάθεσης αυστηρότητας που διέκρινε τον χαρακτήρα του, αλλά πιθανότατα και της τάσης του για τήρηση κοινωνικών αποστάσεων, που φαίνεται ότι θεωρούσε αναγκαίο στοιχείο του ηγετικού του ρόλου. Πίστευε, ωστόσο, και συχνά επαναλάμβανε με παράπονο ότι απέτυχε στην ιδιωτική του ζωή. «“Εσύ ξέρεις και τη χαίρεσαι τη ζωή σου”, μου έλεγε, “εγώ αυτή την τέχνη δεν την έμαθα ποτέ”» λέει στον στενό του συνεργάτη Τάκη Λαμπρία.

Αυτές οι μικρές λεπτομέρειες της προσωπικότητας και των συνηθειών του διανθίζουν το πολιτικό του πορτρέτο. Από διάφορες πηγές μαθαίνουμε πως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ιδιαίτερα εγκρατής στο φαγητό και ότι το βάρος του δεν άλλαζε ποτέ, ενώ περιγράφεται συχνά να πίνει ένα νερωμένο ουίσκι.

Η μεγάλη του αγάπη ήταν η ποίηση και αγαπημένοι ποιητές ο Καβάφης και ο Σεφέρης τον οποίο παραδεχόταν πως δυσκολευόταν να κατανοήσει. Του έδωσε όμως μια δεύτερη ευκαιρία όταν πήρε το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Ιδιαίτερα φιλομαθής και λάτρης της τέχνης, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής συνήθιζε επίσης να χαλαρώνει παρακολουθώντας γουέστερν. Λέγεται πως προτιμούσε τις ταινίες στις οποίες πρωταγωνιστούσε ο Τζον Γουέιν.

Από τις περιγραφές του Τάκη Λαμπρία, φαίνεται επίσης πως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αγαπούσε το τάβλι, αν και ένα παιχνίδι με εκείνον αντίπαλο ήταν μάλλον κάτι ιδιαίτερα δύσκολο. Σύμφωνα με τον στενό συνεργάτη του απαιτούσε τα ζάρια να ρίχνονται απαλά «σαν να παίζεις άρπα», απαγόρευε κάθε εκδήλωση αγανάκτησης ή θριάμβου, ενώ καμιά φορά σκεφτόταν μια κίνησή του ακόμη και δέκα λεπτά.

Αν κοιτάξει κανείς πίσω στην πορεία ζωής του Κωνσταντίνου Καραμανλή θα δει έναν άνθρωπο αποφασισμένο, προσηλωμένο στον στόχο του. Μια προσωπικότητα που κατάφερε αυτό που επιθυμούσε, ίσως με κόστος την δική του προσωπική απόλαυση. “Δεν την υπολόγισε την προσωπική του ζωή. Υπολόγισε το σκοπό στον οποίον είχε ταχθεί. Αυτό ήταν γι’ αυτόν το κύριο μέλημα” σημειώνει σήμερα ο Ιωάννης Βαρβιτσιώτης.