Η καθηγήτρια Μαρία Αναγνωστούλη για τις επιπτώσεις του κορωνοϊού στο Κεντρικό Νευρικό σύστημα: Ανοσμία, αγευσία, διαταραχή των δακρύων, κεφαλαλγία, ζάλη & ίλιγγος

Από τριμήνου και πλέον και ειδικά τον τελευταίο μήνα η ανθρωπότητα συγκλονίζεται από την επιδημία αρχικά και πανδημία μετά, που προκαλείται από τον νέο κορωνοϊόSARS-CoV-2,  που προκαλεί την νόσο, την επονομαζόμενηCOVID-19 (CoronaVirusDisease 2019).

Ο νέος κορωνοιός έγινε γνωστός από την βαρειά πνευμονία που προκαλεί, η οποία σε κάποιους ασθενείς μπορεί να αποβεί μοιραία και να καταλήξουν.

Επίσης διαδοχικά παρατηρήθηκαν και επιπλοκές από την καρδιά, ενώ πρόσφατα στην χώρα μας άρχισε μελέτη που αφορά στην χορήγηση γνωστού φαρμάκου, σε ασθενείς που αρχίζουν να παρουσιάζουν συμπτωματολογία από την καρδιά, στα πλαίσια της λοίμωξης COVID-19. Και ενώ αρχικά συζητήθηκε το ενδεχόμενο ότι ο ιός πλήττει κυρίως ηλικιωμένους, καθημερινά διαπιστώνεται προσβολή όλων των ηλικιών, ακόμη και βρεφών, με συνολική θνησιμότητα 3-4%.

Πλειάδα πληροφοριών κατακλύζουν τα κάθε είδους μέσα το τελευταίο χρονικό διάστημα, ενώ από τους ειδικούς λοιμωξιολόγους αναφέρθηκε σχετικά πρόσφατα ότι πέραν της βαρειάς πνευμονίας παρατηρήθηκαν και συμπτώματα που αφορούν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ), όπως ανοσμία ,αγευσία, διαταραχή των δακρύων, κεφαλαλγία, ζάλη και ίλιγγος.

Είναι γνωστό στους νευρολόγους ότι πολλοί ιοί μεταξύ αυτών και οι διάφοροι κορωνοϊοί έχουν νευροτρόπο δράση δηλαδή προσβάλλουν και επηρεάζουν το ΚΝΣ (εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό), αλλά και το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ) και τους μυς, ποικιλοτρόπως. Πέραν των συγκεκριμένων όμως συμπτωμάτων που προαναφέρθηκανγια τον κορωνοϊόμπορεί επίσης να προκληθεί βαρειά οξεία εγκεφαλίτιδα, ή και εγκεφαλοπάθεια με διαταραχή του επιπέδου συνείδησης, επιληπτικές κρίσεις και νευρολογικά ελλείμματα ή και κώμα.

Χωρίς να είναι ακόμη πλήρως επιβεβαιωμένο, φαίνεται ότι ο ιός εισβάλει στο ΚΝΣ, μέσω της οσφρητικής οδού, εξ΄ού και η ανοσμία και δευτερογενώς και η αγευσία.

Όπως ακούστηκε αρκετές φορές τελευταία, οι υποδοχείς της αγγειοτενσίνης-2 (angiotensinconvertingenzyme, ACE-2) εκφράζονται στα εγκεφαλικά κύτταρα και στο ενδοθήλιο και τέθηκε η υποψία ότι οι ασθενείς που λαμβάνουν ως θεραπεία αναστολείς ACEγια έλεγχο υπέρτασης και διαβήτη (όπως πολλοί ηλικιωμένοι), ίσως τελικά είναι πιο ευπαθείς στον ιό, αφού με την λήψη των αναστολέων αυτών, έχουν τελικά μεγαλύτερη έκφραση των ACE-2, που είναι οι υποδοχείς με τους οποίους συνδέεται το εξόχως μολυσματικό κομμάτι του ιού (spike).

Έχει βρεθεί γενετικό υλικό άλλων κορωνοϊών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ασθενών που έπασχαν από λοίμωξη όπως  του SARS-CoV-1. Τα δεδομένα για τον SARS-CoV-2 είναι ελλιπή. Σε πολύ βαρειές περιπτώσεις περιγράφηκαναγγειοεγκεφαλικές διαταραχές, με ισχαιμικά και αιμορραγικά επεισόδια και ραβδομυόλυση.

Με την αυξανόμενη εμπειρία από την νόσο COVID-19 αρχικά στην Κίνα και αργότερα στον υπόλοιπο κόσμο φαίνεται ότι τα συμπτώματα από το ΚΝΣ δεν είναι σπάνια και αντίθετα τίθεται η υποψία μήπως η βαρειά προσβολή των πνευμόνων ξεκινά λόγω της πρωτογενούς προσβολής του στελέχους του εγκεφάλου, όπου εδράζονται τα κέντρα της αναπνοής και της κυκλοφορίας.

Φαίνεται λοιπόν ότι τόσο οι νευρολόγοι όσο και οι ιατροί όλων των ειδικοτήτων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν στην διαφοροδιάγνωσή τους την πιθανότητα προσβολής με COVID-19.
Η ανθρωπότητα νίκησε πολλές λοιμώδεις νόσους, αλλά απέναντι στις ιώσεις φαίνεται ακόμη ανίσχυρη. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί γρήγορα αποτελεσματική θεραπεία ή συνδυασμός θεραπειών για την νόσο COVID-19, όπως φυσικά και αποτελεσματικό εμβόλιο, για την αποτροπή χιλιάδων θανάτων και οικονομικής αποδιοργάνωσης των σύγχρονων κοινωνιών.

Μαρία Αναγνωστούλη

Επίκουρη Καθηγήτρια Νευρολογίας

Τμήμα Απομυελινωτικών Νοσημάτων &

Υπεύθυνη Εργαστηρίου Ανοσογενετικής

1^η Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική, ΕΚΠΑ

Αιγινήτειο Νοσοκομείο