Ο κορυφαίος γυναικολόγος Κωστής Σαμαράς απαντάει στις 10 ερωτήσεις για την εμμηνόπαυση: Κρατήστε όσα λέει, όλες οι γυναίκες σαν ευαγγέλιο - Ανεξαρτήτως ηλικίας

Ο Κωνσταντίνος Σαμαράς είναι ένας έμπειρος γυναικολόγος με ειδίκευση στη γυναικολογική ενδοκρινολογία, που αγαπάει ιδιαιτέρως τις γυναίκες και τις φροντίζει σε κάθε τους στιγμή. Τα δυο πρόσφατα βιβλία του, «Γυναίκα, εφ’ όλης της ύλης» και «Εμμηνόπαυση χωρίς παύση», πρέπει να υπάρχουν σε κάθε σπίτι. Για να το διαβάσουν τα κορίτσια, οι γυναίκες αλλά και οι άνδρες!

– Γιατί αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο για την εμμηνόπαυση;
Το έγραψα γιατί πιστεύω ότι οι γυναίκες πρέπει να μάθουν τα πράγματα τα οποία δεν γνωρίζουν, ώστε να έχουν μια ποιοτική ζωή, τη στιγμή μάλιστα που σήμερα ο μέσος όρος ζωής μιας γυναίκας είναι τα 82-83 χρόνια, ενώ του άνδρα είναι πέντε χρόνια λιγότερο. Επίσης, επειδή δεν υπάρχει ένας εξειδικευμένος γιατρός σε αυτόν τον τομέα, ο οποίος θα μπορέσει να βοηθήσει μια γυναίκα στην εμμηνόπαυση να αντιμετωπίσει διάφορα προβλήματα που μπορεί να έχει, πρέπει να γνωρίζει τι μπορεί να κάνει.

– Από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει η εμμηνόπαυση;
Η κανονική εμμηνόπαυση είναι κάτι που συμβαίνει από τα 50 μέχρι τα 55 έτη. Υπάρχει όμως και μία περίπτωση η οποία λέγεται πρόωρος εμμηνόπαυση, που συνήθως στηρίζεται σε κληρονομικά αίτια και μπορεί να αρχίσει και από τα 30 χρόνια.

– Μια φίλη μου μού είπε ότι αν μια γυναίκα στα 55 της έχει ακόμη περίοδο, κινδυνεύει από καρκίνο.
Αυτό που σας είπε η φίλη σας στηρίζεται στην παλιά δοξασία ότι οι ορμόνες δημιουργούν καρκίνο. Αυτό είναι μια τόσο παλιά και αβάσιμη θεώρηση, όσο το ότι η Γη δεν είναι στρογγυλή αλλά είναι επίπεδη. Να της πείτε ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα, έχουν αλλάξει, και αυτός είναι ένας από τους βασικούς σκοπούς του βιβλίου.

Οι ορμόνες δεν δημιουργούν καρκίνο. Κάτι το οποίο το παράγει η ωοθήκη επί 50 συναπτά έτη και από κάποια στιγμή και μετά δίνει ο γιατρός το ίδιο ακριβώς πράγμα στον οργανισμό θα κάνει καρκίνο; Αυτό δεν γίνεται. Παλιά, δίναμε φοραδίσιες ορμόνες, που μοιάζουν με τις ανθρώπινες, μετά δίναμε χημικές ορμόνες, που μοιάζουν με τις ορμόνες της ωοθήκης, τώρα δίνουμε βιοπανομοιότυπες. Αυτές είναι εντελώς ίδιες με εκείνες που παράγουν οι ωοθήκες από την πρώτη μέρα που βλέπει μια γυναίκα περίοδο.

– Αναφέρομαι όμως σε μια γυναίκα που εξακολουθεί να έχει περίοδο σε αυτή την ηλικία κανονικά.
Είναι τελείως αβάσιμο το ότι δεν είναι καλό να αδιαθετεί μια γυναίκα σε μεγαλύτερη ηλικία. Διότι, αν αδιαθετεί όπως αδιαθετούσε όταν ήταν σε μικρότερη ηλικία, δεν υπάρχει κανένα ρίσκο.

– Αν μία γυναίκα έχει στην οικογένειά της ιστορικό γυναικολογικού καρκίνου, κινδυνεύει από οποιαδήποτε ορμόνη; Μήπως είναι καλύτερο να μην παίρνει;
Πρώτα απ’ όλα να πούμε ότι ο καρκίνος είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Με αυτό εννοούμε ότι ενδέχεται να υπάρχει κληρονομικό υπόστρωμα, ορμονικό υπόστρωμα –οι ορμόνες επιδρούν πάνω στον καρκίνο–, υπάρχει το στρες, το οποίο ελαττώνει την ικανότητα του ανθρώπου να αντιμετωπίσει τον καρκίνο. Τα καρκινικά κύτταρα επιδρούν στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, το οποίο είναι εκπαιδευμένο να σταματάει όλα τα καρκινικά κύτταρα. Ο καρκίνος όμως μεταμορφώνει τα καρκινικά κύτταρα σε κανονικά και έτσι δεν τα αναγνωρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ωστόσο, πρέπει να υπάρχουν όλες αυτές οι προϋποθέσεις – δηλαδή το έναυσμα, η κληρονομικότητα, το στρες και κάποια άλλα πράγματα, όπως καρκινικές ουσίες, τα παρασιτοκτόνα κ.λπ. Άρα, είναι πολλοί οι παράγοντες που δημιουργούν τον καρκίνο, δεν είναι ένας.

– Τελικά, από τι πιστεύουν οι γυναίκες ότι μπορεί να πάθουν καρκίνο και από τι κινδυνεύουν στην πραγματικότητα;
Σύμφωνα με έρευνες, 30%-35% των γυναικών πιστεύουν ότι θα πεθάνουν από καρκίνο του μαστού και γενικά γυναικολογικό καρκίνο, ενώ μόνο 5% των γυναικών πιστεύουν ότι θα πεθάνουν από καρδιαγγειακά νοσήματα. Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίθετο: 4%-5% των γυναικών θα πεθάνουν από καρκίνο του μαστού και 35% των γυναικών θα πεθάνουν από καρδιαγγειακά νοσήματα. Η ύπουλη και διαρκώς αυξανόμενη χοληστερίνη, με την πάροδο της ηλικίας και με την εξαφάνιση των οιστρογόνων που θα έριχναν τη χοληστερίνη, δημιουργεί τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η χοληστερίνη, που αρχίζει από τα 55 χρόνια να ανεβαίνει χιλιοστό με χιλιοστό, στα 65 πλέον έχει κάνει τα αγγεία να έχουν γεμίσει πουρί. Οπότε, αυτά σταματούν να είναι ελαστικά, γίνονται γυάλινα, δεν αντέχουν την αύξηση της πίεσης που συμβαίνει κάθε φορά που συσπάται η καρδιά και σπάνε. Έτσι δημιουργείται το αιμορραγικό εγκεφαλικό, από ρήξη αγγείου.

Η δεύτερη αιτιολογία του εγκεφαλικού είναι ότι όπως περνάει το αίμα από αυτά τα βουναλάκια χοληστερίνης που μπλοκάρουν τον αυλό των αγγείων, το γδέρνει το αίμα και κάνει θρόμβους. Οι θρόμβοι ταξιδεύουν μέσω της καρδιάς και μέσω του κυκλοφοριακού και πάνε και βουλώνουν αγγεία σε διάφορα σημεία. Συνήθως πάνε στα μικρά αγγεία – ή της καρδιάς, που παθαίνεις συγκοπή και πεθαίνεις, ή στους πνεύμονες, που παθαίνεις εμβολή. Μικρότεροι θρόμβοι πηγαίνουν στα αγγεία του εγκεφάλου και δημιουργούν τις μικροεμβολές του εγκεφάλου. Πάρα πολλές γυναίκες παθαίνουν μικροεμβολές και δεν το παίρνουν είδηση. Χάνουν λίγο τις αισθήσεις τους, έχουν μια ζαλάδα, πέφτουν σε έναν βαθύ ύπνο, αλλά δεν έχουν το μεγάλο σύμπτωμα για να μπουν στο νοσοκομείο.

– Ποιες είναι οι κύριες επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης στην καθημερινότητα της γυναίκας;
Η καθημερινότητα της γυναίκας στην εμμηνόπαυση επηρεάζεται από τα συμπτώματα που έχει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλες οι γυναίκες έχουν συμπτώματα. Είναι κάποιες που απλώς δεν βλέπουν περίοδο. Το πρώτο σύμπτωμα που εμφανίζεται είναι ανωμαλίες της περιόδου. Πρόκειται για την κλιμακτήριο, δηλαδή τη σκάλα που πηγαίνει τη γυναίκα από την κανονική εμμηνόρροια στην πλήρη εξάλειψη της εμμήνου ρύσεως.

Στην κλιμακτήριο, για να το πω πολύ απλά, το μηχάνημα αντί να σταματήσει, ρετάρει. Άλλες φορές υπάρχει πολύ καλή παραγωγή οιστρογόνων και βλέπουμε κανονική περίοδο, κι άλλες φορές δεν υπάρχει παραγωγή οιστρογόνων, άρα ούτε και περίοδος. Εκεί είναι το ζόρι στη γυναίκα και τα συμπτώματα μπορεί να είναι οι μακρές περίοδοι αμηνόρροιας και αιμορραγίας. Αυτό συμβαίνει επειδή τα οιστρογόνα διαδοχικά ελαττώνονται, τα λίγα οιστρογόνα κάνουν μια πολύ ελαφριά περίοδο ή πλήρη απουσία περιόδου για έναν ή δύο μήνες. Αυτά όμως συσσωρεύονται και τον τέταρτο μήνα έρχεται μια περίοδος τέσσερις φορές πιο βαριά από την προηγούμενη. Άλλα συμπτώματα είναι οι εξάψεις, οι εφιδρώσεις, οι αϋπνίες και οι αλλαγές στη διάθεση – νευρικότητα και δυσκολία στην αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων.

– Είναι «καλό» να χάνει κάποιος ένα όργανο του σώματός του, αν δεν είναι απόλυτη ανάγκη, και αναφέρομαι κυρίως στη γυναικεία μήτρα.
Υπάρχουν όργανα, όπως η σκωληκοειδής απόφυση ή ο προστάτης στον άνδρα, που εκτελούν ένα συγκεκριμένο έργο. Ο προστάτης, ας πούμε, στον άνδρα παράγει αλκαλικά υγρά που προστατεύουν το σπέρμα, για να είναι ικανό να γονιμοποιήσει. Αν λοιπόν ένας άντρας στα 70 του χρόνια δεν έχει στύση για να έρθει σε επαφή και να γονιμοποιήσει μια γυναίκα, ο προστάτης του χάνει τον προορισμό του, αρχίζει και εκφυλίζεται και δημιουργούνται διάφορα προβλήματα υπερτροφίας ή καρκίνου, γι’ αυτό τον αφαιρούμε.

Το ίδιο ισχύει και για τη μήτρα στη γυναίκα. Η μήτρα είναι ένα σεντούκι, το οποίο μεταφέρει ένα μικρό μωρό, σε μεγάλο μωρό – αυτό κάνει και τίποτε άλλο. Επειδή όμως ο Θεός τα πάντα εν σοφία εποίησε, εκεί που βρίσκεται η μήτρα στηρίζει τον κόλπο. Ο κόλπος είναι ένας σωλήνας ο οποίος καταλήγει στη μήτρα, με δύο στυλοβάτες οπίσθιους και δύο πλάγιους. Αν λοιπόν ο γιατρός βγάλει τη μήτρα, πρέπει να κόψει και τους συνδέσμους. Πολλές φορές, κυρίως σε γυναίκες που το βάρος τους αυξάνεται, αυτό μπορεί να προδιαθέσει να προκύψουν προπτώσεις, κάτι που είναι πρόβλημα. Γενικά πάντως, αν δεν υπάρχει κάποιος λόγος, δεν αφαιρούμε όργανα.

– Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη κοινωνική προκατάληψη για τις γυναίκες που μπαίνουν στην εμμηνόπαυση;
Πρώτα απ’ όλα οφείλεται στην έπαρση της νεότητας, που φαντάζεται ότι η εμμηνόπαυση είναι κάτι πολύ μακρινό. Το δεύτερο είναι ότι η εμμηνόπαυση δείχνει ότι γερνάς – και η γυναίκα δεν τα πάει καλά με το γήρας. Διότι το γήρας αφαιρεί την ομορφιά, την ενέργεια και πολλές καθημερινές ασχολίες που είχε παλιότερα και την κάνει πιο ευάλωτη.

– Η λύση είναι η έγκαιρη αντιμετώπιση;
Οι εφιδρώσεις, οι αϋπνίες και τα νεύρα δεν σκοτώνουν μια γυναίκα. Αυτά που μπορεί να τη σκοτώσουν είναι τα κόκκαλα και τα αγγεία. Άρα, πρέπει να προσέχει την οστεοπόρωση και τη χοληστερίνη, που κάνει τα αγγεία να σπάνε.

Πηγή: ow.gr