Μερικές σκέψεις για ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ από τον Θανάση Μαυρίδη

Είναι απολύτως βέβαιο ότι η ελληνική Οικονομία δεν θα μπορέσει να επανέλθει σε τροχιά ανάκαμψης αν δεν έρθουν νέες επενδύσεις, αν δεν υπάρξει ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ. Χρειάζεται να ανοίξουν οι κάνουλες της χρηματοδότησης και με βάση ένα σχέδιο να πιάσουν αυτά τα λεφτά τόπο. Χωρίς σχέδιο, χωρίς ένα μοντέλο ανάπτυξης, θα είναι μία ακόμη μάταια απόπειρα εκσυγχρονισμού. Η διαδρομή Αθήνα - Γενεύη είναι πιο κοντινή απ΄ ό,τι δείχνει ο χάρτης... αναφέρει ο κ.Μαυρίδης σε άρθρο του στο capital.gr.

Να αραδιάσουμε μερικές σκέψεις που μας έρχονται στο μυαλό, με βάση την εμπειρία του παρελθόντος. Ας πούμε, λοιπόν, ότι η Ευρώπη αποφασίζει σε κάποια φάση (όταν οι ρυθμοί ανάπτυξής της το επιτρέψουν) να οργανώσει ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ για τον Νότο και για την Ελλάδα ειδικότερα. Το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε είναι ποιός θα διανείμει αυτά τα χρήματα. Αν επαναληφθεί, δηλαδή, το πάρτι των πακέτων Ντελόρ και των υπολοίπων ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Το δεύτερο ερώτημα είναι ποιός θα έχει το δικαίωμα να τύχει της εύνοιας να κολυμπήσει σε μία πισίνα γεμάτη ευρωπαϊκή βοήθεια. Ο ψηφοφόρος του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος, ο κολλητός του βουλευτή, ο κομματάρχης - συνδικαλιστής; Εδώ οι άδειες των Αιολικών μοιράστηκαν σε μία μικρή "πράσινη παρέα" και δεν θα γίνει σκοτωμός για πραγματικά λεφτά;

Πριν αποφασίσουμε ποιός θα δώσει τα χρήματα, θα πρέπει πρώτα να υπάρξουν χρήματα! Λάθος! Αν περιμένουμε την τελευταία στιγμή, είναι βέβαιο ότι θα επαναληφθεί το γνωστό πάρτι των παρανόμων. Κάτι που πολλοί ίσως δεν γνωρίζουν είναι ότι στο πρώτο σχέδιο Μάρσαλ υπήρχε μία επιμονή με τις διαδικασίες και ακόμη περισσότερο με την παροχή τεχνογνωσίας προς όσους την είχαν ανάγκη. Κι έγινε και πάλι πάρτι! Φανταστείτε να μην υπάρχουν οι διαδικασίες. 

 Χρήματα από την Ευρώπη θα έρθουν, εφόσον εξακολουθήσουμε να είμαστε στις αγκάλες της και έχουμε προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις. Δεν ξέρουμε το ύψος τους. Δεν ξέρουμε επίσης το πότε!  Το βέβαιο είναι ότι ο Νότος δεν μπορεί να βγει από την κρίση δίχως ένα τσουνάμι επενδύσεων. Αργά ή γρήγορα η Ευρώπη θα αρχίσει να συζητά τους τρόπους της σύγκλισης του Βορά με τον Νότο. Εκτός κι αν δεν υπάρχει στο μέλλον Ευρώπη κι αντί της σύγκλισης οδηγηθούμε γρήγορα στην διάσπαση. Αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό αυτή την στιγμή.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να έχουμε εμείς αποφασίσει νωρίτερα ποιό μοντέλο ανάπτυξης θέλουμε. Με άλλα λόγια, που θα πρέπει να κατευθυνθούν οι όποιες επενδύσεις.  Το να συσταθούν, λοιπόν, επιτροπές επιφανών οικονομολόγων που θα αναλάβουν να οργανώσουν και να φέρουν σε πέρας έναν εθνικό διάλογο για την οικονομία, είναι απαραίτητο. Ακόμη κι αν δεν υπήρχε η προοπτική της ευρωπαϊκής βοήθειας, θα έπρεπε να το κάνουμε από μόνοι μας.

Μην μας πει κανείς ότι δεν διαθέτουμε καλούς επιστήμονες! Προσοχή, όμως! Επιστήμονες χρειαζόμαστε κι όχι σχολιαστές ή δημοσιογράφους. Θέλουμε ανθρώπους με κύρος απ΄ όλο το πολιτικό φάσμα που να καταστήσουν τις επιτροπές αυτές σημείο αναφοράς για τα επόμενα χρόνια. Συμβούλια σοφών, με άλλα λόγια. Συμβούλια που να μπορούν να οργανώσουν μία ουσιαστική συζήτηση για την οικονομία, αλλά και τις δομές ενός αξιόπιστου κρατικού μηχανισμού που θα αναλάβει να εποπτεύει την πρόοδο της όποιας προσπάθειας.

Θα πει κανείς ότι το κράτος απέτυχε οικτρά όλα τα προηγούμενα χρόνια με την διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων. Αυτό είναι γεγονός. Ωστόσο, δεν πιστεύουμε ότι η διαχείριση θα πετύχαινε αν την έκαναν οι τράπεζες. Τα προβλήματα που μαστίζουν τον δημόσιο τομέα υπάρχουν και στον ιδιωτικό, αφού είναι κοινά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Επίσης, η διαχείριση της οικονομικής πολιτικής (περί αυτού πρόκειται) είναι δουλειά της Πολιτείας και όχι ενός ιδιώτη. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο που η επιχειρηματικότητα είναι δουλειά του ιδιώτη και όχι του κράτους! Αρκεί να υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική και  αυστηρές διαδικασίες.

Το ότι δεν έχουμε θεσμοθετήσει μέσα στην κρίση συμβουλευτικές επιτροπές με επιφανείς οικονομολόγους είναι ενδεικτικό του τρόπου λειτουργίας αυτής της χώρας: Ο προγραμματισμός και η τάξη δεν είναι τα δυνατά μας σημεία! Ακόμη κι αν υπάρχουν κάποιες "επιτροπές εμπειρογνωμόνων", αυτές είναι ξεχασμένες και δεν έχουν ουσιαστικό ρόλο. Εδώ συζητάμε για κάτι ζωντανό, δημιουργικό. Να συμμετάσχουν άνθρωποι απ΄ όλες τις τάσεις, δίνοντας στις επιτροπές αυτές το απαραίτητο κύρος που χρειάζονται για να καθοδηγήσουν έναν εθνικό διάλογο.

Και πάμε στο πιο δύσκολο θέμα! Όλοι χρειάζονται σήμερα κεφάλαια. Μεγάλες εταιρείες με μεγάλες οφειλές προς το τραπεζικό σύστημα θέλουν κεφάλαια για να παραμείνουν στην ζωή και να  διατηρήσουν έτσι θέσεις εργασίας. Μικρότερες εταιρείες χρειάζονται κεφάλαια για την ανάπτυξή τους, για επενδύσεις. Ποιός να πάρει πρώτος και ποιός δεύτερος...

Η λύση του γόρδιου δεσμού θα πρέπει να γίνει από τον τραπεζικό κλάδο. Δεν μπορούν όλες οι επιχειρήσεις να επιβιώσουν. Υπάρχουν εταιρείες που είναι αδύνατον να κρατηθούν στην ζωή ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι η χώρα επιστρέφει αύριο στα επίπεδα του 2008. Εκεί οι τράπεζες πρέπει να πάρουν την μεγάλη απόφαση: Να πάρουν τις μετοχές στα χέρια τους, να σβήσουν τα δάνεια και να προσπαθήσουν να βρουν ικανούς managers για να τις αναστήσουν. Είναι ο μόνος  τρόπος να πάρουν πίσω τα χρήματά τους και να απαλλαγεί η αγορά από κακούς επιχειρηματίες που καταστρέφουν τα υγιή κύτταρα γύρω τους. 

Κι υπάρχουν εταιρείες που με μία σχετικά μικρή χρηματοδότηση μπορούν να μεγαλουργήσουν. Καινοτόμες επιχειρήσεις που παλεύουν να επιβιώσουν μέσα σε συνθήκες πολέμου. Εκεί πρέπει να πέσει το βάρος της προσπάθειας. Μέσα από τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις θα ξεμυτίσουν οι πρωταγωνιστές της επόμενης ημέρας. Οι μεγάλοι ασθενείς που ζουν σήμερα μόνο χάρη στα μηχανικά μέσα θα πρέπει να αποσυνδεθούν από το μηχάνημα και να δοθεί έτσι ζωτικός χώρος σε εκείνους που μπορούν και θέλουν.

Αυτό δεν σημαίνει απώλεια θέσεων εργασίας. Για παράδειγμα, το να πάρει τις μετοχές ενός μεγάλου ξενοδοχείου η τράπεζα από τον ξενοδόχο, επειδή ο ξενοδόχος δεν μπορεί να πληρώσει, δεν σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι θα χάσουν τις θέσεις εργασίας τους. Απλά η τράπεζα θα αποκτήσει μία ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα πάρει κι αυτή πίσω χρήματα. Διότι τώρα, είναι αποδεδειγμένο ότι με την παρούσα διοίκηση δεν πρόκειται να πάρει πίσω δεκάρα τσακιστή. Αντίθετα, θα "εκβιάζεται" κάθε χρόνο να δίνει και νέες πιστώσεις για να μην χάσει, δήθεν, τις παλιές. Το παράδειγμα δεν είναι τυχαίο. Φέτος ο τουρισμός πήγε αρκετά καλά, αλλά οι τράπεζες δεν εισέπραξαν χρήματα από τους υπερδανεισμένους του κλάδου. Πότε θα πάρουν πίσω ένα μέρος των κεφαλαίων που δάνεισαν αν όχι σε μία καλή χρονιά για τον τουρισμό; Μάλλον ποτέ...