Γενέθλια σήμερα για τον «ποιητή» του γαλλικού σινεμά, Ζαν Λυκ Γκοντάρ-Αφιέρωμα στο σκηνοθέτη-δημιουργό της «Nouvelle Vague»

Ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ υπήρξε ο ποιητής του γαλλικού σινεμά.

Ο θαμώνας των καφέ της αριστερής όχθης, ο επαναστάτης με την αριστοκρατική καταγωγή, ο σκηνοθέτης που διάβαζε το φως πίσω από τα χρώματα, μα πάνω απ’ όλα εκείνος που είδε στο σινεμά μια προοπτική που ξεπέρασε το στείρο νόημα της μονοσήμαντης θέασης. 
 

Γιος Γάλλου μεγαλογιατρού και Ελβετίδας μητέρας - κόρης τραπεζιτών, ο Ζαν Λυκ γεννήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου του 1930. Λίγο μετά την ενηλικίωση του οι γονείς του αποφασίζουν να πάρουν διαζύγιο, και ένα χρόνο αργότερα μετακομίζει μόνιμα πλέον στο Παρίσι για να παρακολουθήσει μαθήματα εθνολογίας στη Σορβόννη.

Εκείνη την εποχή στον κύκλο των γνωριμιών του προστίθενται οι Φρανσουά Τρυφώ, Ζακ Ριβέτ και Ερίκ Ρομέρ.

Η ομάδα που το 1959, μαζί με τους Λουί Μαλ και Κλώντ Σαμπρόλ, ίδρυσε το κίνημα που έμεινε γνωστό με την ονομασία «Nouvelle Vague» (Νέο Κύμα), και εγκαθίδρυσε για πρώτη φορά τον όρο «σινεμά των δημιουργών».

Οι πρώτες βάσεις για το πρωτοπόρο κίνημα της «Nouvelle Vague» μπήκαν το 1950 από το τρίο Ρομέρ, Γκοντάρ, Τρυφώ και την έκδοση της ιστορικής εφημερίδας «La Gazette du Cinema». 

Το 1951 ο πατέρας Γκοντάρ απειλεί το γιο του ότι αν δεν εγκαταλείψει την ενασχόληση με το σινεμά, με σκοπό να αφοσιωθεί στις σπουδές του, θα διακόψει την χορήγηση του μηνιαίου εισοδήματος που του παρείχε. Τους μήνες που ακολουθούν οι ανάγκες του για σίτιση και στέγη καλύπτονται από περιστασιακές δουλειές του ποδαριού, δανεικά και κλοπές μικροποσών.

Το 1952 δίνει τα πρώτα του άρθρα στο θρυλικό περιοδικό «Les cahiers du cinéma», ιδρυτής του οποίου υπήρξε ο θεωρητικός του κινηματογράφου Αντρέ Μπαζέν. Με βήμα το περιοδικό και όπλο την πένα του, εγκαινιάζει ένα σχεδόν λυρικό είδος κριτικής - παρουσίασης, μέσα από το οποίο κατακεραυνώνει το Χόλυγουντ και αποκαθηλώνει την μπουρζουαζία του κινηματογράφου, που σύμφωνα με την άποψη του ευνουχίζει τον δημιουργό, και καθιστά άχρηστη την προς πάσα κατεύθυνση κριτική αντίληψη που θα είχε την δυνατότητα να αναπτύξει το κοινό.

Breathless (1960) Hotel Scene - Jean Seberg / Jean-Paul Belmondo

Χρειάστηκε πολύ θεωρία και τρεις μικρού μήκους για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της προετοιμασίας, και το 1960 το κοινό να γευτεί την εμπειρία του "Με κομμένη την ανάσα" με τον μοναδικό Ζαν Πολ Μπελμοντό - έναν από τους ηθοποιούς που αναδείχθηκαν μέσα από τις ταινίες των αναμορφωτών, που ανήκαν στη «Nouvelle Vague».

Alphaville (1965) Trailer (Alphaville, une étrange aventure de Lemmy Caution )

Την ίδια χρονιά γνωρίζει την Άννα Καρίνα η οποία λίγο αργότερα θα γίνει η πρώτη του σύζυγος, και συνιδιοκτήτρια στην εταιρεία παραγωγής με την επωνυμία «Anouchka Films». Η κοινή του ζωή με την Καρίνα έλαβε τέλος το καλοκαίρι του 1965 μετά την ολοκλήρωση του "Αλφαβίλ", και λίγο πριν τελειώσουν τα γυρίσματα για το "Ο τρελός Πιερό".

Pierrot le fou Trailer (Jean-Luc Godard, 1965) - Subtitled

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της "Κινέζας", ο Γκοντάρ βρίσκει την δεύτερη κατά σειρά σύζυγό του και πάλι στο πρόσωπο της πρωταγωνίστριας του. Αυτή τη φορά σύντροφος του θα γίνει η Anne Wiazemsky με την οποία θα παραμείνει παντρεμένος για τα επόμενα δώδεκα χρόνια.

Ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ ήταν ο σωστός άνθρωπος στο σωστό μέρος. Ο Μάης του ’68 πλησίαζε και η νεολαία ζητωκραύγαζε στη θέα των γκρεμισμένων φρουρίων. "Η περιφρόνηση", "Ένα σαββατοκύριακο", "Ο τρελός Πιερό"… έγιναν τα λάβαρα κάτω από τα οποία ενώθηκε μια γενιά που μπορεί να μην κατάφερε να αλλάξει τον κόσμο, αλλά σίγουρα άλλαξε το σινεμά.

Le Mépris (Jean-Luc Godard, 1963)

Τα σύμβολα του παρελθόντος αντικαταστάθηκαν, το συντακτικό και η γραμματική του κινηματογράφου ξαναγράφτηκαν από την αρχή, αυτός καθ’ αυτός ο «σκοπός» ανανεώθηκε. Ο Γκοντάρ ανακάλυψε ότι όταν η θεωρία μετατρέπεται σε εικόνα, τα αποτελέσματα μπορούν να ξεπεράσουν κάθε προσδοκία. Αφού το δοκίμιο διαβάζεται δυσκολότερα από το μυθιστόρημα, δεν έχουμε παρά να το κομματιάσουμε σε εικόνες, και να το δώσουμε στον κόσμο να το επεξεργαστεί.

Weekend - Original French Trailer (Jean-Luc Godard, 1967)

Η δύναμη του σινεμά απογειώθηκε σε δισθεόρατα ύψη. Η φιλοσοφία, η ανθρωπολογία, ο Νίτσε και ο Μπωντλαίρ ενώθηκαν σε ένα παραλήρημα έκστασης που γέμιζε τα κεφάλια των θεατών. Κάθε νέα του ταινία γινόταν αντικείμενο συζήτησης, πολύωρων αναλύσεων, κι όσο το κοινό ζητούσε τόσο εκείνος το τροφοδοτούσε με νέο υλικό, δύο ακόμα και τρεις ταινίες το χρόνο. 
 
A WOMAN IS A WOMAN (UNE FEMME EST UNE FEMME)

Οι πειραματισμοί δεν έπαψαν ούτε όταν το μέγεθος της αποτυχίας αναμετρήθηκε με αυτό της δόξας. Κι αν μπορούμε να μιλήσουμε για αποτυχημένα εγχειρήματα σίγουρα δεν έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε λόγο για «άνυδρη» περίοδο. Γιατί είναι άνθρωποι σαν κι αυτόν που παραμένουν πάντα νέοι και κρατάνε νέες τις ιδέες και τα οράματα που μας επιτρέπουν να ελπίζουμε.
 
Πηγή:www.sevenart.gr-Ανίσσα Χασίμ